Wat komt er kijken bij ontslag om bedrijfseconomische redenen? (bron: PW)

Je mag een werknemer nooit zomaar ontslaan. Daar moet een rechtsgeldige reden voor zijn zoals bedrijfseconomische redenen, langdurige ziekte of slecht functioneren. In de huidige coronatijd is er meer kans op ontslag om bedrijfseconomische redenen. Voor dit ontslag moet je een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV, behalve als er in een cao een ontslagcommissie voor het bedrijf of de bedrijfstak is ingesteld. Dan verloopt de ontslagaanvraag via deze commissie.

Bedrijfseconomische redenen
In de aanvraag voor de ontslagvergunning bij het UWV moet je de bedrijfseconomische redenen voor het ontslag onderbouwen.

Verweer werknemer
De werknemer krijgt van het UWV ook altijd de complete ontslagaanvraag. Daarna heeft hij altijd twee weken de tijd om erop te reageren. Hij krijgt hiervoor een verweerformulier ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen van het UWV. Vervolgens kan hij het ontslag aanvechten. Het UWV beoordeelt alle argumenten van jou en de werknemer en neemt een besluit. De behandeling van de complete ontslagaanvraag duurt zo’n vier weken. Dat kan langer zijn als er een extra ronde nodig is van hoor en wederhoor of als er een (deskundigen)advies nodig is.

Afspiegelingsbeginsel
Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen dat via het UWV verloopt, moet je het afspiegelingsbeginsel toepassen. Dat betekent dat de leeftijdsopbouw binnen een bepaald type functie voor en na de ontslagen zo veel mogelijk gelijk blijft. Hierbij moet je per leeftijdsgroep de werknemer met het kortste dienstverband als eerste voor ontslag voordragen.

Opzegtermijn
Indien de ontslagvergunning is verleend, moet je binnen vier weken de arbeidsovereenkomst met de werknemer schriftelijk opzeggen. Je moet daarbij een opzegtermijn in acht nemen. Deze is gelijk aan de opzegtermijn zoals die in de arbeidsovereenkomst of de cao staat. Indien daarin een opzegtermijn ontbreekt, dan geldt de wettelijke opzegtermijn, met aftrek van de termijn van de procedure. De minimale wettelijke opzegtermijn is een maand.

Uitzonderingen
Je hebt voor ontslag geen toestemming van het UWV nodig als de reden voor ontslag een faillissement is. Dan zegt de curator de arbeidsovereenkomst namelijk op. Ook voor werknemers die nog in de proeftijd zitten hoef je geen ontslag aan te vragen.

Ongeldig ontslag
Zeg je de arbeidsovereenkomst op zonder ontslagvergunning dan is de opzegging volgens de wet niet geldig. Op verzoek van de werknemer mag de kantonrechter de opzegging dan ongedaan maken. De arbeidsovereenkomst blijft dan gelden en je moet de werknemer loon blijven betalen.

Ontslagaanvraag cao-commissie
Loopt de ontslagaanvraag via een cao-ontslagcommissie dan gelden gelijke eisen voor een verzoek- en verweerschrift en de bijbehorende termijnen als bij een UWV-ontslagverzoek. Het belangrijkste verschil met de behandeling door het UWV is dat de cao-ontslagcommissie kan afwijken van het afspiegelingsbeginsel. De cao-ontslagcommissie moet een van de werkgever onafhankelijke en onpartijdige commissie zijn. Deze beslist bij meerderheid over een ontslagverzoek.

Vaststellingsovereenkomst
Je kunt ontslag ook laten verlopen via een vaststellingsovereenkomst (beëindigingsovereenkomst). Dan is een ontslagvergunning van het UWV niet nodig. In zo’n vaststellingsovereenkomst leggen jij en de werknemer onder andere vast wat de reden is van het ontslag, onder welke voorwaarden jullie uit elkaar gaan, dat het gaat om een beëindiging met wederzijds goedvinden, wat de ontslagdatum is en hoe hoog de ontslagvergoeding is. Je kunt eventueel nog na het indienen van de ontslagaanvraag  met de werknemer(s) onderhandelen over een vaststellingsovereenkomst. In dat geval kan je bij UWV een voorlopige ontslagaanvraag indienen en een verzoek om uitstel.

Cumulatiegrond
Via de kantonrechter mag je een werknemer ontslaan op basis van de zogeheten cumulatiegrond. Dit betekent ontslag op basis van meerdere ontslaggronden die genoemd zijn in het Burgerlijk Wetboek (artikel 7:669 BW lid 3). Ontslag om bedrijfseconomische redenen valt hier echter niet onder. Dat mag je namelijk niet combineren met andere ontslaggronden.

Collectief ontslag
Voor een ontslagaanvraag voor 20 of meer werknemers kan de Wet melding collectief ontslag (WMCO) van toepassing zijn. Je kunt dan het best vooraf contact opnemen met de dichtstbijgelegen  afdeling Arbeidsjuridische dienstverlening van het UWV. Het collectieve ontslag zelf moet je melden bij het UWV en vakbonden met leden onder werknemers in je bedrijf. Daarnaast moet je met die vakbonden en de ondernemingsraad overleggen over het ontslag.

NOW 3
Er kunnen alternatieven zijn voor het ontslag. Voor onwerkbaar weer is er de Regeling onwerkbaar weer. Daarnaast kan je bij (tijdelijk) minder werk vanwege de coronacrisis een beroep doen op de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW). Op dit moment geldt NOW 3. Voor de hoogte van deze financiële tegemoetkoming zijn er geen gevolgen meer als je bedrijfseconomisch ontslag aanvraagt.