Voor de rechter: werkgever haalt bakzeil met concurrentiebeding (bron: PW)

Een schipper van een Amsterdamse rederij wil overstappen naar een concurrent van zijn werkgever. Zijn werkgever wil hem aan het concurrentiebeding houden omdat de schipper als OR-lid over bedrijfsgevoelige informatie beschikt. De kantonrechter haalt een streep door de rekening. Het zijn moeilijke tijden voor de rederij die moet leven van toerisme. Op 15 april stuurt de werkgever een e-mail naar alle medewerkers met de boodschap dat het bedrijf door de coronacrisis in overlevingsmodus staat en dat men rekening moet houden met impopulaire maatregelen. Dat er banen op de tocht staan, blijkt wel uit het aanbod dat HR kan helpen met het schrijven van sollicitatiebrieven en het opstellen van een cv.

Drie weken later worden de sombere tijdingen nog eens dunnetjes overgedaan. In een nieuwe mail schrijft de werkgever dat tijdelijke contracten niet worden verlengd en dat medewerkers er goed aan doen om zich heen te kijken naar ander werk in branches die niet zo hard worden getroffen door de COVID-19-crisis.

Concurrentiebeding
De schipper kijkt inderdaad om zich heen en heeft al snel een andere baan. Een concurrerende rederij verwelkomt hem met open armen. Op 15 september dient de werknemer schriftelijk zijn ontslag in, met inachtneming van een maand opzegtermijn. De werkgever accepteert het ontslag, maar niet de overstap naar de concurrent. De werknemer heeft bij zijn arbeidsovereenkomst een concurrentiebeding getekend dat hem verbiedt om binnen een jaar waar dan ook aan de slag te gaan bij een onderneming die dezelfde diensten aanbiedt als zijn huidige werkgever. Doet hij dat toch, dan kost hem dat vijfduizend euro per overtreding. De werknemer stapt naar de rechter om het concurrentiebeding van tafel te halen. Hij wil zo snel mogelijk aan de slag kunnen bij zijn nieuwe werkgever. Hij wil bovendien dat zijn voormalige werkgever hem schadeloos stelt voor het salaris dat hij misloopt nu hij niet bij de concurrerende rederij in dienst kan.

Volgens de werknemer is het concurrentiebeding onder de huidige omstandigheden onredelijk. Hij heeft jaren met veel plezier bij de rederij gewerkt, maar door de coronacrisis heeft hij geen baanzekerheid meer. Om een gedwongen ontslag voor te zijn is hij op zoek gegaan naar een andere baan. Hij kan bij zijn nieuwe baas een arbeidsovereenkomst sluiten met een beter salaris. Toen hij dat aan zijn vorige werkgever vertelde, heeft die hem niet gewezen op het concurrentiebeding. De werknemer vindt dat zijn belang bij het verval van het concurrentiebeding groter is dan het belang van zijn voormalige werkgever bij handhaving ervan. Hij had geen commerciële functie en geen bijzondere (strategische) kennis van de activiteiten van de rederij.

Bedrijfsgevoelige informatie
Zijn voormalige werkgever ontkent dat het concurrentiebeding onredelijk zwaar drukt. De werknemer is een ervaren en deskundige schipper en bovendien OR-lid. Hij weet dus alles van het bedrijf. Hij kent niet alleen de routes die worden gevaren, maar kent ook de koers van het bedrijf: alle financiële cijfers en de budgetten voor volgende jaren, toekomstplannen uitbreidingen, inkrimpingen en mogelijke samenwerkingen met andere bedrijven. De schipper mag van zijn vroegere baas overal gaan werken, behalve bij de drie grootste concurrenten. En de nieuwe werkgever is een van die grootste concurrenten. Bovendien is de werknemer loslippig volgens zijn voormalige baas. Hij heeft meerdere keren zijn geheimhoudingsplicht geschonden. De boete hiervoor staat inmiddels op tienduizend euro. Om die reden heeft de rederij de eindafrekening en het loon over oktober 2020 achtergehouden.

Oordeel van de kantonrechter
De kantonrechter ziet niet in waarom een schipper op een rondvaartboot in de Amsterdamse grachten aan een concurrentiebeding als het onderhavige gebonden zou moeten worden. Ervaren schippers met een groot vaarbewijs zijn schaars, zeker wanneer ze zoals in dit geval ook praktijkopleider zijn, maar dat isis niet een door artikel 7:653 BW te beschermen belang. In dit artikel van het Burgerlijk Wetboek worden de beperkingen van een de bijzondere bedingen in een arbeidsovereenkomst opgesomd. Volgens de kantonrechter is onvoldoende bewezen dat de rederij in haar belangen wordt geschaad, wanneer de werknemer overstapt naar de concurrent.

Belang bij baanzekerheid
Aan de andere kant heeft de werknemer een groot belang bij baan- en inkomenszekerheid. De werkgever kan dan wel stellen dat schippers aan de reorganisatie zullen ontkomen, maar tegelijkertijd werd er wel in e-mails aangedrongen op het zoeken naar ander werk. Omdat de werknemer in een penibele situatie verkeert nu hij al geruime tijd is verstoken van inkomen en de eindafrekening ook niet is uitgekeerd, besluit de kantonrechter het concurrentiebeding te schorsen. Over de boete wegens het vermeende schenden van de geheimhoudingsplicht moet in een bodemprocedure worden geoordeeld.

ECLI:NL:RBAMS:2020:5880