De machinist krijgt een hevige niesbui en zet een spreader – de grijper waarmee in de haven grote zeecontainers worden verplaatst – in beweging. De spreader hangt veel te laag en een botsing met een stapel containers kan niet uitblijven. Hij ramt de bovenste van een stapel containers, waarna deze verschuift. Als het stof is gaan liggen, blijkt dat de hele stapel containers schade heeft opgelopen.
Het is niet de eerste keer dat de werknemer schade veroorzaakt. Sterker nog, zijn personeelsdossier lijkt op een vervolgverhaal: ook in 2016, 2017, 2018 en 2019 heeft hij al meerdere schadevoorvallen veroorzaakt. Iets meer dan twee maanden voor dit incident heeft de brokkenpiloot ook al schade aangericht. Zijn werkgever heeft hem toen per brief dringend verzocht om zijn werkzaamheden met meer zorgvuldigheid, veiligheid en aandacht uit te voeren.
Sancties
Voor de werkgever is de maat nu vol. Hij zint op een passend antwoord op de zoveelste schade. In de cao en het regelingenboek van het bedrijf staat dat de directeur sancties kan opleggen variërend van ontslag tot schorsing, het inhouden van loon, één niveau terug worden geplaatst in functie of plaatsing in een ander werkschema. De cao schrijft voor dat een commissie van onderzoek zich over de zaak moet buigen voordat er een keuze voor een sanctie kan worden gemaakt.
Demotie
De commissie is niet mild in haar oordeel. Ze gelooft niet zo erg in de niesbui als oorzaak voor de ravage en wijst op een verleden van roekeloos gedrag. Ze komt dan ook tot de conclusie dat de werknemer niet geschikt is voor zijn werk. Dan blijven er twee smaken over. De werknemer wordt óf voor onbepaalde tijd teruggeplaatst in functie en salaris, óf de sanctie duurt twee jaar, waarna de werknemer zijn oude functie en bezoldiging terugkrijgt.
Het bestuur van het bedrijf kiest voor optie 1, waarmee de werknemer voor onbepaalde tijd wordt teruggeplaatst. Dit betekent een flinke aderlating. Voor het incident verdiende hij € 3.794,58 bruto per maand, plus een maandelijkse ploegentoeslag van € 1.138,37 bruto per maand. Na de terugplaatsing verdient hij nog € 3.141,74 bruto per maand, zonder aanspraak op ploegentoeslag.
Roekeloos handelen
De werknemer vindt dat hij niet roekeloos heeft gehandeld en dat hij geen regels of verplichtingen heeft geschonden. Bovendien, zo stelt hij, heeft de werkgever niet het recht om de functie op deze manier te wijzigen. Zijn arbeidsovereenkomst kent geen eenzijdig wijzigingsbeding zoals bedoeld in artikel 7:613 van het Burgerlijk Wetboek. De cao van zijn werkgever rept weliswaar over terugplaatsing in functie, maar dat gaat over één niveau lager en voor bepaalde tijd. De werknemer is twee niveaus achteruit gezet, voor onbepaalde tijd.
De werkgever wijst op het feit dat het regelingenboek en de cao hem het recht geven de functie en het salaris eenzijdig te wijzigen. En zo niet, dan is de wijziging volgens de werkgever wel degelijk te verdedigen met een beroep op artikel 7:611 BW. Dit artikel schrijft voor dat werkgever en werknemer verplicht zijn zich als een goed werkgever en een goed werknemer te gedragen.
Goed werkgeverschap
De kantonrechter vindt net als de werknemer dat de werkgever de functie- en salarisverlaging niet kan ontlenen aan het eenzijdig wijzigingsbeding uit de cao en het regelingenboek. Deze kennen alleen de sanctie van terugplaatsing naar een eerstlagere functie. De werknemer is twee niveaus lager geplaatst en die sanctie wordt niet genoemd. Dus dan blijft het beroep op artikel 7:611 BW over. Goed werknemerschap betekent voor de werknemer dat hij in moet gaan op redelijke voorstellen van de werkgever die verband houden met gewijzigde omstandigheden. Goed werkgeverschap betekent dat de werkgever geen maatregelen neemt die in redelijkheid niet van de werknemer kunnen worden gevergd.
Veiligheidsvoorschriften genegeerd
De kantonrechter is het met de werkgever eens dat de werknemer aanmerkelijk onoplettend, onvoorzichtig en verwijtbaar heeft gehandeld. Een teamleider van het bedrijf verklaart dat het onbegrijpelijk is dat de werknemer de spreader niet hoog genoeg heeft opgehaald. Ook wanneer hij inderdaad een enorme niesbui zou hebben gehad, had daarna het optrekken van de spreader zijn eerste handeling moeten zijn om een veilig werkgebied te creëren. Uit niets blijkt dat de werknemer niet op de hoogte was van de geldende veiligheidsvoorschriften of werkinstructies.
Door zich niet aan deze instructies te houden, heeft de werknemer niet alleen aanzienlijke schade veroorzaakt, maar ook een zeer gevaarlijke situatie gecreëerd voor personen. De werknemer gold bovendien als een gewaarschuwd man. Hij was twee maanden eerder schriftelijk gewaarschuwd dat hij voorzichtiger en veiliger moest werken. Ook worden de werknemers permanent opgeleid voor het werken met de zware machines. Het is daardoor binnen het bedrijf tamelijk uitzonderlijk dat iemand jaar na jaar schades veroorzaakt.
Oordeel van de kantonrechter
De kantonrechter oordeelt dan ook dat de werkgever zijn boekje niet te buiten is gegaan door de werknemer voor onbepaalde tijd terug te plaatsen in functie en salaris. Dat de teruggang in salaris ingrijpende gevolgen heeft voor de werknemer, betekent niet dat de sanctie onredelijk is. De eenzijdige functiewijziging kan de toets van goed werkgeverschap doorstaan.
ECLI:NL:RBROT:2020:13091
