Rechter spreekt zich uit over het studiekostenbeding na invoering van de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden (bron: KBS Advocaten)

Waar gaat de zaak over?
Werknemer is van 1 januari 2021 tot en met 29 augustus 2022 werkzaam geweest bij werkgever op basis van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

Op 4 november 2022 is tussen werkgever en werknemer een studieovereenkomst tot stand gekomen. De studieovereenkomst heeft enerzijds betrekking op de overname van een studieschuld die werknemer nog bij zijn voormalig werkgever had en welke de huidige werkgever heeft overgenomen en anderzijds op een studie die werknemer bij de huidige werkgever per 1 januari 2021 was gestart. In de studieovereenkomst staat een terugbetalingsregeling vermeld op grond waarvan werknemer bij uitdiensttreding de lening aan werkgever moet terugbetalen. De lening wordt na drie jaar kwijtgescholden na het afronden van het theoretische gedeelte van de opleiding.

Werknemer heeft op 16 augustus 2022 zijn arbeidsovereenkomst opgezegd tegen 31 augustus 2022. Werkgever heeft per brief van 26 augustus 2022 de opzegging aan werknemer bevestigd. In onderhavige procedure vordert werkgever onder meer terugbetaling van de studiekosten. Werknemer stelt een tegenverzoek in met het verzoek te verklaren voor recht dat het studiekostenbeding nietig is.

Wat oordeelt de kantonrechter?
Werknemer heeft gesteld dat het studiekostenbeding nietig is, nu de opleiding is aan te merken als een noodzakelijke opleiding in de zin van artikel 7:611a lid 1 jo. lid 2 BW en daarmee als een ‘verplichte opleiding’, waardoor ingevolge het vierde lid van dat artikel een terugbetalingsregeling (studiekostenbeding) nietig is. Werknemer heeft daartoe aangevoerd dat hij door werkgever is aangenomen met de bedoeling (in de toekomst) als registeraccountant werkzaamheden te gaan verrichten. De opleiding was voor die functie noodzakelijk, omdat werknemer dan als registeraccountant onder meer zijn handtekening zou kunnen zetten onder jaarstukken.

Werkgever betwist dat werknemer is aangenomen met de bedoeling als registeraccountant te gaan werken en dat in dat kader de opleiding noodzakelijk zou zijn. De opleiding is ook niet noodzakelijk voor het werk van werknemer waarvoor hij is aangenomen en evenmin vereist om de functie van registeraccountant te verrichten. Ook door andere werknemers binnen de organisatie, welke geen opleiding hebben genoten, worden immers soortgelijke werkzaamheden verricht. Daar komt bij dat werknemer op eigen verzoek de opleiding is gaan volgen, aldus werkgever.

De kantonrechter is van oordeel dat nergens uit blijkt dat werknemer is aangenomen met het doel om registeraccountant te worden bij werkgever en dat de opleiding waarvoor de studieovereenkomst is aangegaan noodzakelijk zou zijn voor die beoogde functie of de huidige functie van werknemer. Evenmin is gebleken dat werknemer na afronding van de opleiding direct tekeningsbevoegd zou zijn en dat daar in de organisatie van werkgever ook behoefte aan was. Dit, tezamen met het feit dat werknemer op eigen verzoek met de opleiding is gestart, maakt dat de kantonrechter oordeelt dat geen sprake is van een noodzakelijke opleiding. Nu geen sprake is van een noodzakelijke opleiding is ook geen sprake van een ‘verplichte opleiding’ in de zin van artikel 7:611a lid 2 BW. Het studiekostenbeding is daarmee naar het oordeel van de kantonrechter rechtsgeldig. Dat betekent dat werknemer de studiekosten aan werkgever moet terugbetalen.

Les voor de praktijk?
Bij de beoordeling van de vraag of sprake is van een noodzakelijke opleiding in de zin van artikel 7:611a lid 1 BW en daarmee of een studiekostenbeding rechtsgeldig is of niet, zijn de individuele omstandigheden van het geval van belang. Wanneer u een studiekostenbeding overeenkomt met uw werknemer kan het daarom verstandig zijn te beoordelen en/of te bepalen dat sprake is van een noodzakelijke opleiding of niet en op wiens initiatief de opleiding wordt gestart en met welk doel.

ECLI:NL:RBMNE:2022:5560