Wanneer je worstelt met psychische problemen of verslaving, kan het prettig zijn om je verhaal kwijt te kunnen bij iemand die uit eigen ervaring weet waar je het over hebt. De werknemer in deze zaak is zo iemand. Nadat ze haar eigen verslaving aan alcohol heeft overwonnen, werkt ze nu als straatadvocaat. Dit is iemand die zich als ervaringsdeskundige hard maakt voor de maatschappelijke zelfstandigheid van kwetsbare doelgroepen. Haar werkgever weet dan ook al sinds haar indiensttreding op 1 augustus 2009 dat de werknemer vroeger verslaafd was aan alcohol. Maar demonen laten zich niet makkelijk bedwingen. Tussen 30 juli 2014 tot 5 juni 2016 is de werknemer arbeidsongeschikt door een terugval in haar alcoholverslaving en de gevolgen van een valpartij.
Waarschuwing
Wanneer ze weer aan het werk is, stuurt haar werkgever haar een brief met een niet mis te verstane waarschuwing. Hoewel de werkgever zegt veel begrip te hebben voor de moeilijkheden van zijn medewerker, geeft hij ook aan geen terugval meer te zullen accepteren. Wanneer de werknemer onder invloed van alcohol op haar werk komt, of daar naar ruikt, dan zal dit leiden tot non-actiefstelling en mogelijkerwijs zelfs ontslag. Ondanks deze waarschuwing, volgen de terugvallen elkaar op. Soms gedurende langere tijd, waarbij de werknemer ook wordt opgenomen in een verslavingskliniek en soms wordt ze gewaarschuwd omdat ze volgens haar collega’s naar alcohol ruikt. Op 5 maart 2020 komt ze, in de woorden van haar collega’s, ladderzat naar een vergadering in het stadhuis. Enkele dagen daarna laat ze zich weer in een verslavingskliniek opnemen.
Voor de werkgever is de maat nu vol. De HR-adviseur van haar werkgever laat haar weten dat re-integratie moet plaatsvinden in het tweede spoor, omdat ze niet langer geschikt wordt geacht voor haar eigen werk. Dit wordt in december 2020 onderschreven door een arbeidsdeskundig rapport door een arbodienst. Met ingang van 22 februari 2021 heeft de werknemer zich volledig hersteld gemeld. Haar werkgever geeft daarbij aan dat er wat hem betreft geen plek meer is binnen de organisatie voor deze straatadvocaat. Zij houdt echter vol dat dit de enige functie is die zij wil vervullen. Een baan elders ziet zij niet zitten.
De werkgever maakt de gang naar de kantonrechter en vraagt om ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Als voornaamste ontslaggrond draagt de werkgever disfunctioneren aan (ontslaggrond d). Maar de verstoorde arbeidsverhouding (ontslaggrond g) is volgens de werkgever reden voor ontslag. Mochten de gronden geen van beide slagen, dan verwacht de werkgever dat een combinatie van deze twee (ontslaggrond i) alsnog het gewenste resultaat zal opleveren.
Opzegverbod tijdens ziekte
De werknemer vraagt de kantonrechter om het ontbindingsverzoek af te wijzen. Alcoholverslaving is een chronische ziekte. En dat betekent volgens haar dat het opzegverbod tijdens ziekte (artikel 7:670 lid 1 sub a BW) geldt. Weliswaar is zij nu volledig hersteld, maar haar werkgever heeft haar al op 5 maart 2020, toen zij nog arbeidsongeschikt was, laten weten niet met haar verder te willen. De werknemer ontkent ooit onder invloed van alcohol op haar werk te zijn verschenen. Het feit dat haar werkgever haar daar meermaals van heeft beschuldigd, heeft haar stress verergerd. Zo heeft hij bijgedragen aan haar terugvallen. Van disfunctioneren als ontslaggrond, kan dan ook geen sprake zijn, zo meent de werknemer.
Ook van een een verstoorde arbeidsverhouding is volgens haar geen sprake. Ze heeft altijd goed kunnen opschieten met haar leidinggevende en directe collega’s. Er is geen reden om aan te nemen dat ze dat nu niet meer zou kunnen. Mocht de kantonrechter echter toch oordelen dat de arbeidsovereenkomst moet worden ontbonden, dan wil de werknemer een billijke vergoeding van ruim 129 duizend euro. Ze vindt dat haar werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld door haar vals te beschuldigen, haar op non-actief te stellen en haar imagoschade te berokkenen. De vergoeding moet haar inkomensverlies tot haar pensioengerechtigde leeftijd compenseren. Gezien haar leeftijd en achtergrond is het niet waarschijnlijk dat ze een nieuwe baan zal vinden.
Oordeel van de kantonrechter
De kantonrechter vindt dat het opzegverbod tijdens ziekte niet van toepassing is in deze zaak. De werknemer heeft zich per 22 februari 2021 beter gemeld. Het ontbindingsverzoek is ongeveer twee maanden later ingediend. En de wet zegt dat het opzegverbod alleen geldt ‘gedurende de tijd dat de werknemer ongeschikt is tot het verrichten van zijn arbeid’. Dat de werknemer al op 5 maart 2020 heeft gezegd niet met de werknemer verder te willen, betekent niet dat het bereik van het opzegverbod kan worden opgerekt.
D-grond: disfunctioneren
Wanneer een werknemer ongeschikt is voor het uitvoeren van zijn functie, kan dit reden voor ontslag zijn. Maar er is een uitzondering. In de wet staat nadrukkelijk dat de d-grond niet kan worden aangewend wanneer de werknemer de bedongen arbeid niet kan verrichten door ziekte. Alcoholverslaving is een ziekte. Het ontbindingsverzoek kan daarom niet worden toegekend op basis van de d-grond.
G-grond: verstoorde arbeidsverhouding
Anders is dat wanneer het gaat om de g-grond, de verstoorde arbeidsverhouding. De werkgever is een organisatie die ondersteuning biedt op het gebied van gezondheidszorg en leefbaarheid. Een straatadvocaat werkt met heel kwetsbare doelgroepen. Mensen die vaak op meerdere fronten problemen hebben, waaronder met verslaving. Deze doelgroep heeft behoefte aan stabiliteit. In deze omstandigheden is het van groot belang dat de straatadvocaten hun eigen verslaving hebben overwonnen, zo oordeelt de kantonrechter. De werkgever kan het zich niet veroorloven dat straatadvocaten risico’s veroorzaken voor de kwetsbare doelgroep of de beeldvorming naar derden schade toebrengen.
Het staat vast dat de werknemer in het recente verleden vier lange periodes afwezig is geweest. Daarbij speelde telkens haar strijd tegen haar alcoholverslaving een rol. Haar werkgever heeft meerdere keren aangegeven dat een straatadvocaat niet zelf verslaafd kan en mag zijn. Zij moet juist vanuit haar eigen overwinning op alcohol anderen laten zien dat het echt mogelijk is om een verslaving achter je te laten. Elke keer nadat de werknemer opkrabbelde na een terugval, bezwoer zij haar werkgever dat zij haar verslaving nu had overwonnen. Elke keer was het herstel van tijdelijke aard. Hierdoor brengt ze de kwetsbare cliënten juist verder in gevaar. De arbeidsverhouding is daardoor dermate verstoord geraakt dat het van de werkgever niet kan worden gevraagd om de arbeidsovereenkomst in stand te houden. Herplaatsing binnen dezelfde organisatie ligt volgens de kantonrechter niet in de rede. De kantonrechter wijst het ontbindingsverzoek daarom toe.
Billijke vergoeding
Omdat de werkgever zich niet schuldig heeft gemaakt aan ernstig verwijtbaar handelen, hoeft hij geen billijke vergoeding te betalen. Ook hoeft hij de werknemer niet schadeloos te stellen voor de gemaakte advocaatkosten. De werknemer houdt wel recht op haar transitievergoeding (bron: PW).
Heeft u een vraag over dit onderwerp of een andere arbeidsrechtelijke vraag/ontslagkwestie, neem dan contact op met onze arbeidsrechtjuristen per mail via info@ontslag-center.nl of bel naar kantoor via 043 - 720 09 20.
