Arbeidsovereenkomst ontbonden na vakantie in code oranje-gebied (Bron: SV)

De Senior Complexbeveiliger ging afgelopen zomer op vakantie naar Turkije toen daar code oranje gold vanwege het coronavirus en loog daarover tegen zijn werkgever. De rechtbank beoordeelt dat als ernstig plichtsverzuim en vindt ontbinding van de overeenkomst daarom op z’n plaats.

DJI is onderdeel van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en is verantwoordelijk voor onder andere de Penitentiaire Inrichting Achterhoek Zutphen. De in 1962 geboren werknemer was al sinds 16 april 1990 in dienst van de Rijksoverheid. Op 1 mei 1997 werd hij aangesteld bij DJI, voor de Penitentiaire Inrichting Achterhoek Zutphen. Hij werkt daar voor onbepaalde tijd fulltime in de functie van Senior Complexbeveiliger.

Voorlichting werknemers in nieuwsbrieven
Vanwege de uitbraak van het coronavirus informeerde DJI werknemers voorafgaand aan de zomervakantieperiode in nieuwsbrieven over hoe werknemers moeten omgaan met vakanties naar gele, oranje en rode gebieden. In de nieuwsbrief van week 24 was opgenomen:

“Ik ben in het buitenland en kan niet terugkomen naar Nederland. Hierdoor kan ik ook niet werken. Heb ik recht op mijn loon? Tot 15 juni 2020 behoud je het recht op loondoorbetaling, mits er op het moment van vertrek geen sprake was van een oranje of rood reisadvies en je er alles aan hebt gedaan om deze situatie te voorkomen of op te lossen. Met ingang van 15 juni 2020 kun je je niet meer beroepen op overmacht als je niet tijdig aan het werk kunt omdat je niet kunt terugkeren naar Nederland. Je hebt dan geen recht meer op loondoorbetaling. Kun je door een gewijzigde situatie niet terugkeren naar Nederland of moet je na terugkeer in quarantaine? Dan moet je vanaf 15 juni vakantie-uren of onbetaald verlof opnemen voor de periode dat je niet kunt werken (tenzij je in het buitenland of in quarantaine kunt telewerken). Houd hier rekening mee als je besluit naar het buitenland te gaan.”

In de nieuwbrief van week 30 stond:

“code rood of code oranje, als je reist naar een land waar op het moment van vertrek reisadvies code rood of oranje geldt en je kunt vervolgens niet terugkeren naar Nederland of je moet bij terugkomst in Nederland in quarantaine en je kunt hierdoor niet tijdig aan het werk, dan is deze situatie voor jouw rekening en risico. Je moet dan extra vakantie-uren of onbetaald verlof opnemen. (…)”

Vakantie Turkije
De complexbeveiliger had verlof van 22 juli tot en met 15 augustus 2020. In die periode was hij in Turkije, waar op dat moment code oranje gold. Aan zijn leidinggevende liet hij tijdens zijn vakantie via Whatsapp weten dat hij op dat moment in München was en dat hij Kreta en Rhodos had bezocht, waar geen code oranje gold. Verschillende collega’s van de man verklaarden later dat hij wel degelijk ook in Turkije was geweest, maar zelf bleef hij herhaaldelijk ontkennen. Hij verstrekte zijn werkgever zelfs een ondertekend document met daarin gegevens van een retourvlucht tussen Düsseldorf en Rhodos.

Leugens toegegeven
Omdat de werkgever het daarna nog steeds vertrouwde werd het Bureau Integriteit (BI) ingeschakeld, dat als opdracht kreeg om te onderzoeken in welke landen de man tijdens zijn vakantie was geweest. De man meldde zich ziek. In gesprek met een medewerker van het BI gaf hij uiteindelijk toch toe dat hij tijdens de vakantie in Turkije was geweest en dat hij dit voor zijn leidinggevende verzwegen had, uit angst dat hij in verband met een verplichte quarantaine over veertien dagen loon zou mislopen. Ook vertelde hij dat hij de vlieggegevens die hij aan zijn werkgever had overgelegd van internet had gehaald en bij het reisbureau heeft laten ondertekenen.

Ontbinding contract
Bij de kantonrechter verzocht DJI vervolgens de arbeidsovereenkomst tussen partijen op grond van artikel 7:671b lid 1 sub a jo. 7:669 lid 3 sub e BW te ontbinden. In de zaak gaat het om de vraag of de man zodanig verwijtbaar heeft gehandeld dat van DJI niet kan worden gevraagd de arbeidsovereenkomst nog langer te laten voortduren (artikel 7:669 lid 3 sub e BW) en of dit handelen als ernstig verwijtbaar moet worden getypeerd. Naar het oordeel van de kantonrechter is dit wel het geval. De kantonrechter acht de leugens en vervalsing van de man zo ernstig en verwijtbaar, dat van dat van DJI niet kan worden gevraagd de arbeidsovereenkomst nog langer te laten voortduren.

Ontbinding disproportioneel?
De medewerker [verweerder] bracht meerdere omstandigheden naar voren die volgens hem maken dat geen sprake is van verwijtbaar handelen, dan wel dat geoordeeld moet worden dat ontbinding van de arbeidsovereenkomst disproportioneel is. De kantonrechter somt een aantal van de genoemde omstandigheden op:

het langdurige en onberispelijke dienstverband van [verweerder] ;
het gaat om een eenmalig incident, het gedrag is volstrekt a-typisch voor [verweerder] ;
[verweerder] handelde onder extreme stress, veroorzaakt door financiële zorgen;
[verweerder] heeft een covid-test laten afnemen, na de vakantie en voor aanvang werkzaamheden;
DJI heeft geen schade geleden door het handelen van [verweerder] ;
[verweerder] heeft zelf het initiatief genomen op zijn leugen op te biechten;
de zware (financiële) gevolgen van de ontbinding van de arbeidsovereenkomst voor [verweerder] .

Langdurig en onberispelijk dienstverband legt gewicht in de schaal
De kantonrechter heeft deze omstandigheden alle in ogenschouw genomen en meegewogen. Met name het langdurige en onberispelijke dienstverband van [verweerder] bij DJI en de zware gevolgen van de ontbinding voor [verweerder] zijn factoren waaraan de kantonrechter een groot gewicht toekent. Toch wegen de genoemde omstandigheden niet op tegen het ernstige plichtsverzuim waaraan [verweerder] zich met het herhaaldelijk liegen over zijn vakantiebestemming en de staving hiervan met een vervalst document schuldig heeft gemaakt. Daarbij overweegt de kantonrechter dat de gevolgen van zijn handelen voor [verweerder] allemaal voorzienbaar waren voordat hij de verweten handelingen pleegde. Toch heeft hem dat er niet van weerhouden. Bovendien heeft de kantonrechter hiervoor al overwogen dat deze gedragingen de kern van integriteit raken die bij zijn functie hoort. Hiermee zijn zijn gedragingen aan te merken als een ernstige misstap. Ook de aangedragen omstandigheid dat zijn handelen plaatsvond onder stress, veroorzaakt door financiële zorgen, maakt dit niet anders. Zelfs als het waar is dat [verweerder] handelde vanuit stress en daardoor wellicht anders handelde dan dat hij onder normale omstandigheden zou hebben gedaan, dan nog vormt dit geen verzachtende omstandigheid die maakt dat zijn handelswijze milder moet worden beoordeeld. Van [verweerder] wordt als professionele medewerker met ruime ervaring verwacht dat hij ook in situaties van stress andere wegen bewandelt dan het hanteren van leugens en valse documenten.

Gelet op het voorgaande ligt herplaatsing van [verweerder] in een andere passende functie ligt niet in de rede. De conclusie is dat de kantonrechter het verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst van [verweerder] zal toewijzen.

ECLI:NL:RBOVE:2020:4497